Қазақ философиясы және жасанды интеллект

04.01.2025



Қазақ философиясы және жасанды интеллект

 

Салалық ғылыми тәжірибе көрсеткендей, қазақ философиясы бүгінгі жағдайда қазақстандық философияның жетекші бағытына айналды және оның танымалдылығын өлшеудің жаңа көрсеткіштеріне ие болуда. Философия, саясаттану және дінтану институтының Философия орталығының зерттеушілері BR21882302 «Цифрлық трансформациялар жағдайындағы қазақстандық әлеумет: перспективалар мен тәуекелдер» ғылыми жобасы аясында өздерінің батыл шығармашылық бастамаларын белсенді түрде ілгерілете отырып отандық ғылыми сегментті әлемдік философиялық кеңістікке жоғары сапалы интеграциялау үшін өздері үшін анықтамалық нүктелерді айқындайды.

Қазақ философиясы қазіргі таңда қазақстандық философияның жетекші бағытына айналды. Философиялық мәтіндердің мазмұны мен қазақ философиясының дамуының мәдени-тарихи кезеңдері күрделі философиялық пайымдаулардан өтуде. Жасанды интеллект қазақ философиясын қайта құруға және оны жаңа тарихи шындықтарда қайта қарауға қатысуы керек.

Осыған байланысты осы саладағы білімді жүйелеу мәселесі туындайды.

Біріншіден, қазақ философиясының тарихын кезеңдерге бөлу қажет:

1. Этнофилософияның түркілік кезеңі – V-XV ғасырлар;

2. Дәстүрлі қоғамның халықтық философиясы – XV–ХХ ғасырдың басы;

3. Кәсіби ұлттық философия – ХХ-ХХІ ғғ.

Екіншіден, қазақ халқының бірегей этикалық ұғымдарын көрсете отырып, ұлттық дүниетанымның бүкіл категориялық-терминологиялық аппаратын жүйелеу қажет.

Үшіншіден, қазақ философиясының дамуына зор үлес қосқан тарихи тұлғаларға назар аудару керек. Жүйелі ақпаратты өңдейтін жасанды интеллект әлемдік философиямен салыстырмалы талдаудың өзіндік нұсқасын ұсынатын болады.

                                                                                              

 

Нұрмұратов С.Е. – философия ғылымдарының докторы, профессор, ҚР ҒЖБМ ҒК Философия, саясаттану және дінтану институты Философия орталығының директоры, Алматы қаласы, Қазақстан. s.nurmuratov@mail.ru

Жанабаева Д.М. – PhD докторы, ҚР ҒЖБМ ҒК Философия, саясаттану және   дінтану институты бас ғалым хатшысы. Алматы қаласы, Қазақстан. dinara.jan@bk.ru