Тематический план исследований (2013-2015 гг.)

Институт философии, политологии и религиоведения КН МОН РК с 2013 года выполняет научно-исследовательские проекты, утвержденные приказом Руководителя Администрации Президента №01-38.42 от 11 июля 2013 года «Об утверждении Тематического плана исследовательских работ на 2013-2015 годы» по направлению «Ценности и идеалы независимого Казахстана» по пунктам 21-32 (12 тем).

В 2013 году начали реализовываться 9 тем, в 2014 году они же были продолжены и добавлены 2 новые темы. 1 тема по разработке и изданию Терминологического справочника «Казахстан-2050» в 2014 году была снята с контроля Администрации Президента РК как завершенная работа.

Институт является головной организацией программы «Ценности и идеалы независимого Казахстана» в рамках реализации Тематического плана исследований «Стратегия «Казахстан-2050», из 11 тем осуществляет 6 проектов:

1. «Фундаментальные причины и проявления кризиса ценностей цивилизации: риски, влияние на Казахстан, возможности преодоления»;
2. «Новый казахстанский патриотизм: суть и новизна, новые подходы и приоритеты к формированию, барьеры, практические рекомендации»;
3. «Оценка религиозного сознания: основные проблемы и рекомендации по совершенствованию религиозной политики»;
4. «Традиционная религия для Казахстана: суть и отличие суннизма ханафитского мазхаба»;
5. «Анализ социально-политической стратификации казахстанского общества (социальный патернализм и иждивенческие настроения)»;
6. «Основные факторы социальной напряженности и протестности на региональном уровне (мониторинг протестной активности и социальной напряженности в регионах)».

Тематический план исследований (2013-2015 гг.)

«Тәуелсіз Қазақстанның құндылықтары мен идеалдары» бағыты бойынша 2014 жылғы зерттеулердің нәтижелері

«Тәуелсіз Қазақстанның құндылықтары мен идеалдары» бағыты бойынша 2014 жылы ұсынылып отырған 11 тақырыптық зерттеулер нәтижелерінің талдауы алға қойылған мақсаттар мен міндеттерлің орындалғанын көрсетеді.

2014 жылы жүргізілген зерттеулердің нәтижелері бойынша бірінші жартыжылдыққа сараптамалық материалдар мен барлық 11 зерттеу тақырыптарының қорытындылары мен ұсыныстарынан тұратын ғылыми-зерттеу жұмыс туралы жылдық есептер даярланған.

Зерттеулердің дағдарыс жағдайында идеологияларды құру бойынша конструктивті ұсыныстардан тұратынын атап өту керек. Елбасының «Нұрлы жол» атты ортақ платформасы негізінде ұжымдасу, әлеуметтік оптизм тетіктерінің қосылуы және азық-түлік, киім-кешек, автотұрақтарды қоса есептегенде отандық өндірісті қолдау бойынша кері әсері жоқ ұлттық-патриоттық үндеулерді қолдану және әлеуметтік оптимизмнің тетіктерін іске қосу.

Сонымен қатар отандық мәдениеттің, оның ішінде тәуелсіз Қазақстанның құндылықтарын, этносаралық және конфессияраалық келісімді нығайтуға бағдарланған әдебиеттің, қазақстандық жазушылардың практикалық үлесін күшейту керек. Діни салада либералды құқықтары мен еркіндіктерді кеңейту қажет, ол өз кезегінде мемлекеттің инвестициялық имиджін нығайтуға септігін тигізеді.

Зерттеудің тікелей нәтижелері:

• Әлеуметтанулық өрістік, оның ішінде 2014 жылдың 3-4 тоқсандары 10 тақырып бойынша әлеуметтанулық зерттеулер жүргізілді;

• «Қазақ тілінің ұлттық корпусын қалыптастырудың негізгі факторлары, Қазақстан Республикасындағы тілдердің үштұғырлығы идеологиясын есепке ала отырып, оның коммуникативті және бірлестірушілік қасиеттерін күшейту» тақырыбы бойынша лингвистикалық-мәдени сөздіктің 1 жобасы дайындалды;

• Қорытынды бөлімде «Қазақстан-2050» стратегиясында қойылған негізгі міндеттер мен еліміздің түрлі салаларындағы жағдайларды жақсарту үшін жүргізілген зерттеулердің негізінде еліміздің мемлекеттік органдар мен жалпы ғылыми қауымдастыққа ұсыныстар жасалынды;

• Отандық және шетелдік басылымдарда, Қазақстан мен шетелдегі конференциялардың, ғылыми форумдар, дөңгелек үстелдер мен пікірталас алаңдардың материалдарында 136 мақала жарық көрген;

• Жобалардың материалдары мен нәтижелері келесі іс-шараларда қолданылды: «Қазақстан-2050» стратегиясы: қоғамның әлеуметтік дамуы атты Қазақстан әлеуметтанушыларының V Конгресі (25-26 сәуір 2014 ж.), «Қазақстандағы болмашы қылмыстарға «мүлдем төзбеушілік»: мәселелері мен басымдықтары» (19 мамыр 2014 ж.), Тұңғыш Президентітң күніне арналған Астаналық әлеуметтанулық форум (28 қараша 2014 ж.).

Жалпы, жүргізілген зерттеулер жеке әлеуметтік бағыттарды қолайландыру, сонымен қатар ішкісаяси әзірлемелерді терең қолдаудың жаңа қорларын анықтады.

Зерттеу нәтижелері концептуалды-әдіснамалық қамтамасыз ету ретінде қолданылуы мүмкін: а) қазақстандық қоғамның жаңа құндылықтары мен идеалдарын қалыптастыру бойынша үрдістерді қолайландыру концепциялары, бағдарламалары мен үлгілерін әзірлеу; б) қазіргі Қазақстанда белгілі бір көңіл-күйлерді еңсеруге бағытталған шаралардың кешенін әзірлеп шығару.

«Тәуелсіз Қазақстанның құндылықтары мен идеалдары» бағыты бойынша зерттеулердің Тақырыптық жоспары туралы ақпарат

ҚР БҒМ ҒК Философия, саясаттану және дінтану институты 2013 жылдан бастап Президент Әкімшілігі Басшысының «Тәуелсіз Қазақстанның құндылықтары мен идеалдары» бағытының 21-32 (12 тақырып) пункттары бойынша 2013 жылдың 11 шілдесінде бекітілген «2013-2015 жылдарға зерттеу жұмыстарының Тақырыптық жоспарын бекіту бойынша» №01-38.42 бұйрығымен бекітілген ғылыми-зерттеу жобаларын орындап келеді.

2013 жылы 9 тақырып іске асырылса, 2014 жылы олар жалғасып, 2 жаңа тақырып қосылды. 2014 жылы «Қазақстан-2050» Терминологиялық сөздікті әзірлеу және басып шығару бойынша 1 тақырып аяқталған жұмыс ретінде ҚР Президент Әкімшілігінің бақылауынан алынды.

Институт «Қазақстан-2050» Стратегиясы зерттеулердің Тақырыптық жоспарын іске асыру шеңберінде «Тәуелсіз Қазақстанның құндылықтары мен идеалдары» бағдарламасының бас мекемесі бола отырып, 11 тақырыптың 6-ын орындайды:

1. «Өркениет құндылықтары дағдарысының іргелі себептері мен көрініс табуы: тәуекелдері, Қазақстанға ықпалы, еңсерудің мүмкіндіктері»;
2. «Жаңа қазақстандық патриотизм: мәні мен жаңалығы, қалыптастырудың жаңа әдістері мен басымдықтары, кедергілер, практикалық ұсыныстар»;
3. «Діни сананы бағалау: негізгі мәселелер мен діни саясатты жетілдіру бойынша ұсыныстар»;
4. «Қазақстан үшін дәстүрлі дін: ханафит мазхабындағы суннизмнің мәні мен ерекшелігі»;
5. «Қазақстандық қоғамның әлеуметтік-саяси стратификациясының талдауы (әлеуметтік патернализм мен масылдық көңіл-күйлер)»;
6. «Аймақтық деңгейдегі әлеуметтік шиеленіс пен наразылықтың негізгі факторлары (аймақтардағы наразылық белсенділік пен әлеуметтік шиеленістің мониторингісі)».